Moord op Het Hoge Boekel

Op de foto staan 12 mannen in ogenschijnlijk goede gezondheid en in een tamelijk opgewekte stemming. Het betreft hier waarschijnlijk allemaal Nederlandse mannen die voor de Duitsers moesten werken in en bij de villa van Van Heek op Het Hoge Boekel.
Mw. Nijhuis, van wie wij de foto kregen, kan zich de namen van de meeste mannen goed herinneren. Haar familie woonde ook op Het Hoge Boekel, niet ver van de villa. In de villa zat de Sicherheitsdienst (SD) van de Duitsers en de mannen op de foto verrichtten werkzaamheden. Ze waren opgepakt en tewerkgesteld, sommigen waren wellicht als gijzelaar op de villa aan het werk. Ze genoten een redelijke vrijheid en hun alternatief was waarschijnlijk een kamp in Duitsland of in ieder geval werk verder weg in Duitsland. Op de foto staan o.a twee broers uit Brabant, jongens uit Limburg en een Amsterdammer (de forse man met bril tweede van rechts). Ze hielden zich bezig met koeien verzorgen die de SD bij boer Gunneman in de wei en op stal had staan, met werkzaamheden in en om de villa en onder hen waren ook een kapper en slager Hein (de man met het witte jasje onderaan rechts). Hein was samen met een andere man op 21 november bezig met slachten achter de villa toen er plots een auto stopte. Duitse soldaten stapten uit en gingen de kelder van de villa in. Even later kwamen ze terug met een Amerikaanse piloot, 2e luitenant Americo Steve Galle.
Luitenant Galle was met zijn Boeing B-17G neergestort vlak bij vliegveld Twente. De gezagvoerder en de meeste bemanningsleden kwamen in de buurt van het vliegveld terecht en werden gevangen genomen door Luftwaffe personeel. Galle had de pech dat hij terecht kwam op het terrein van Het Hoge Boekel en in handen van de SD viel. Hij werd gevangen genomen en de SD-ers brachten hem over naar de villa waar ze de Amerikaan in een kelder opsloten. SS-Brigadeführer Eberhard Schöngart, die juist die dag op Het Hoge Boekel aanwezig was, verklaarde de gevangene tot “Terrorflieger” en dat betekende het doodvonnis voor Galle. Duitse militairen haalden hem uit de kelder, boeiden zijn handen en namen hem in de auto mee. Vlak bij de bosrand stopte de auto waarna de Duitsers hun gevangene een eindje meenamen het bos in. Daar werd Americo Steve Galle doodgeschoten en begraven. De Nederlanders die getuige waren geweest van het wegvoeren van de gevangene keken de auto na totdat hij uit zicht was. Ze hoorden dat de auto een eindje verderop in het bos stopte en vervolgens hoorden ze een schot. Na de bevrijding is het graf van Galle op aanwijzingen van de slachters en van een boswachter opgespoord en toen bleek dat er behalve de Engelse piloot ook twee Duitsers (in uniform) en een Nederlander op dezelfde plek begraven lagen. De daders van de moord op Galle werden allen na de bevrijding gepakt en berecht. Schöngart, maar ook andere mannen die rechtstreeks bij de moord betrokken waren, kregen de doodstraf en werden op 16 mei 1946 in de gevangenis van Hameln opgehangen. Het lichaam van luitenant Americo Steve Galle werd begraven op de Amerikaanse militaire begraafplaats in Neuville-en-Codroz in de Belgische Ardennen.
Toen de bevrijding op handen was trokken lange karavanen Duitsers over de Hoge Boekelerweg naar Duitsland. Een Duitser wilde de fiets van de vader van mw. Nijhuis meenemen, doch die verklaarde dat de fiets van de SD was. Hij nam de telefoon om contact op te nemen met de villa, maar toen hoefde het van de Duitse soldaat al niet meer. De fiets bleef waar hij was. Een andere Duitser wilde het paard van de familie meenemen, het paard van Van Heek. Vader probeerde de Duitser daarvan te overtuigen, maar het hielp niet; het paard moest mee. Maar het anders zo makke dier had blijkbaar een hekel aan Duitsers en werd wild, brieste en trappelde. Mw. Nijhuis denkt dat dit kwam omdat het dier de Duitsers alleen maar had horen schreeuwen en stampen met de laarzen en daar kon het gevoelige dier blijkbaar niet tegen.

Bronnen:
Gesprek in februari 2019 met mw. Nijhuis, tijdens de bezetting 
woonachtig in de buurt van Het Hoge Boekel
C.B.Cornelissen: “SIPO en SD in Twente 1940-1945”
foto America S Galle: https://www.honorstates.org
Andre van Aarsen: correcties en aanvullingen op de oorspronkelijke tekst