Mijn opa werkte bij Viefhues.

Bertus Kortman (geb. 1939) is een boeiende verteller over de geschiedenis van zijn familie en van de buurt (Beekhoek) waarin zijn grootouders leefden. We praten met hem op 21 juli 2025 over het leven en het werk van zijn opa, Lambertus Kortman, die bij de Schnappsbrennerei Viefhues heeft gewerkt.

Lambertus Kortman wordt op 28 juli 1873 in Losser geboren. Nadat zijn ouders Gradus en Maria vrij snel na elkaar zijn overleden, vindt hij een gastvrij onderdak bij het gezin Hampsink in De Lutte; een boerengezin waar Lambertus het goed naar de zin heeft. De warme contacten tussen de Hampsinks en de Kortmannen blijven ook decennia later nog in stand. Hoe Kortman in de omgeving van Glanerbrug (i.c de Beekhoek) is terechtgekomen, kan Bertus niet vertellen. In ieder geval komt Lambertus via een jongen van Olde Boerrichter bij Viefhues terecht. Olde Boerrichter, ook woonachtig in de Beekhoek en dan al werkzaam bij Viefhues, introduceert Kortman bij de Schnappsbrennerei en op 20 april 1898 begint de 24-jarige. Kortman ontpopt zich vrij snel tot steun en toeverlaat van de eigenaren van de Brennerei. Hij helpt mee bij de bouw van de prachtige villa van Viefhues en vervult op de werkvloer de rol van bedrijfsleider. Hij wijst collega’s terecht als die te diep in het glaasje hebben gekeken of als er onenigheden zijn tussen de mannen. Ook brengt hij met paard en wagen vaten met Schnapps naar afnemers en rekent af met de klanten.

Lambertus is getrouwd met Elisabeth Halman en het gezin woont in de Beekhoek. Hier heeft de vader van Elisabeth in 1895 een stuk grond ter grootte van 60 are gekocht voor 100 gulden van landbouwer en klompenmaker Albertus Wensink. Op dit stuk grond verrijst de woning van Lambertus en Elisabeth.

Naast het werk bij Viefhues hebben Lambertus en Elisabeth een koe, een paar varkens en een moestuin. In 1907 wordt dochter Anna (jarenlang schooljuf aan de Mariaschool) geboren en in 1908 zoon Gerhard. Gerhard begint in 1933 met een zaak in rijwielen en wasmachines aan de Stroat/Gronausestraat. In 1911 wordt het gezin compleet met de geboorte van dochter Maria, die haar roeping volgt en het klooster in gaat onder de naam zuster Edelgonda.
Veel over leven en werken van Lambertus Kortman heeft Bertus van zijn tante Anna vernomen. Die wist heel veel over de tijden van vroeger en kon ook vertellen dat twee jongens van Kötter tijdens de bezetting een tijdje ondergedoken zaten bij Kortman.
Lambertus wordt in 1923 gehuldigd omdat hij een kwart eeuw werkzaam is bij Viefhues. Bij die gelegenheid ontvangt hij een fraai zakhorloge met inscriptie. Als Bertus Kortman op 21 juli 2025 het klokje opwindt, tikt het na meer dan 100 jaar nog even regelmatig als in 1923.

De Schnappsbrennerei overleeft de verschrikkelijke inflatie periode en de politieke onrust van de Weimarrepubliek. In 1933 valt er een duistere schaduw over het land als Adolf Hitler de macht grijpt. Een schaduw die helaas niet beperkt blijft tot Duitsland….

In 1938 valt Kortman opnieuw een huldiging ten deel: hij is dan veertig jaar bij Viefhues in dienst en bij die gelegenheid wordt onderstaande foto gemaakt.

Op de voorste rij zit Viefhues (tweede van links) zelf met een jongetje op zijn schoot, rechts naast hem zit Bertha Viefhues. Naast hen zitten Elisabeth en Lambertus Kortman. De jongedame met de witte strik en bril achter Bertha Viefhues, is Anna Kortman en op de achterste rij uiterst links staat Gerhard Kortman met schuin voor hem zijn vrouw.

Als we met Bertus over de twee jochies in uniform praten, geeft hij aan dat hij van zijn tante Anna hoorde dat mevrouw Viefhues geen probleem had met het regime van Hitler. Zij was blij dat er weer orde heerste in Duitsland en dat de werkloosheid verdwenen was; dat was goed voor de handel van Viefhues!
Lambertus ontvangt van alle kanten felicitaties voor zijn jubileum. Diverse zakenrelaties van Viefhues sturen telegrammen. In het bezit van de familie Kortman zijn “Herzliche Glückwunsche” terug te vinden van uitbaters Aarnink, Schepers en Schwartkamp. Het gemeentebestuur van Gronau blijft niet achter en feliciteert de Glanerbrugger eveneens met zijn 40-jarig dienstjubileum bij Viefhues.
Al met al bevalt het Kortman prima bij zijn baas vlak over de grens. Hij verdient zo’n 10 gulden per week en dat is iets meer dan wat de gemiddelde textielarbeider verdient. Kortman steekt voor zijn huis de weg over en volgt het paadje dat naar het Viefhuesblok voert, vervolgens het bruggetje over de Glanerbeek over en dan is hij er al. Op onze vraag of opa Kortman wellicht ook van de gelegenheid gebruik heeft gemaakt om foezel stiekem de grens over te brengen, is Bertus duidelijk: “Daar was hij absoluut de man niet naar!”

Bij Viefhues werken meerdere jongens en mannen uit de Beekhoek waaronder Toon Broekhuis (zie ons Kroegenboek). Kortman (rechts) met Hampsink in de Beekhoek.
Tot welk jaar Kortman bij Viefhues heeft gewerkt, kan Bertus ons niet vertellen. Op 6 februari 1948 overlijdt Lambertus Kortman op 74-jarige leeftijd na een veelbewogen leven.
Hetzelfde jaar waarin overigens ook een zoon van Viefhues op tragische wijze verongelukt.

“Met dank aan Bertus en Jos Kortman voor het beschikbaar stellen van foto’s en het delen van informatie”